در حسرت گنجی که داریم | چرا در نمایش و بازنمایی ظرفیت‌های رضوی ناموفق هستیم؟
انبوهی سریال در طول سال در صداوسیما و پلتفرم‌ها ساخته می‌شود و از سویی انبوهی سوژه در مشهد وجود دارد، اما، چون راه برای نگاه نو بسته است، سازندگان ترجیح می‌دهند قیدش را بزنند و دنبال دردسر نگردند.
به گزارش شهرآرانیوز؛ «زائر + میلیون + مشهد» کافی است چنین کلماتی را جست‌و‌جو کنیم تا شاهد اعدادی خیره کننده باشیم. آمار و ارقامی که نهاد‌های مختلف از حضور زائران در مقاطع مختلف مثل دهه کرامت، نوروز، دهه آخر صفر و ... می‌دهند گواه این ادعاست که ظرفیت معنوی و انسانی بزرگی در زیارت امام رضا (ع) وجود دارد.
سؤال اینجاست چرا چنین ارادت عظیمی را که مردم ایران و زائران جهانی دارند در آثار نمایشی ما بروز و ظهور چندانی ندارد؟ برخی کشور‌ها از بعضی سنت‌های دینی خود چنان نمایش‌ها و بازنمایی‌هایی انجام می‌دهند که مخاطبان را مقهور می‌کنند، حال آنکه ما در مشهد خودمان چنین ظرفیت جوشان رو به افزایشی داریم و از آن غافلیم. ظرفیتی بزرگ که نشان می‌دهد ارادت ایرانیان به امامان چه گسترده، چه عمیق و چه مستمر است.
عدم این بازنمایی چند نکته دارد. یکی از نکات این است که چنانچه باید درباره موضوع‌های رضوی، پژوهش و تحقیق میدانی و کتابخانه‌ای صورت نگرفته و اگر هم انجام شده مثل خیل عظیم پژوهش‌های پیشین نهاد‌های پرطمطراق پژوهشی به استفاده کنندگانی مثل نویسندگان نرسیده است. قلم به دستان ما اعم از فیلم نامه نویس و نویسندگان کتاب هم ترجیح می‌دهند سراغ موضوع‌های کلیشه‌ای امتحان پس داده بروند.
طبیعتا نگارش متفاوت و نو پیرامون ظرفیت‌های موجود به نگاهی تازه نیاز دارد و تحقیقاتی نوین می‌خواهد که شاید به فضای راحت طلب کلیشه‌ای خوش نیاید. به قول معروف «سری که درد نمی‌کند را دستمال نمی‌بندند.» نکته دیگر نگاه سنتی موجود در بدنه نهاد‌های مؤثر فرهنگی حرم، شهر و استان است.
می‌توان درباره موضوع‌هایی مثل آداب زیارت و کودک و نوجوان کار کرد، اما متأسفانه به علت نگاه کلیشه‌ای و سنتی متولیان، ورود به این حوزه‌ها همچنان در قالب‌های قدیمی مانده است. انبوهی سریال در طول سال در صداوسیما و پلتفرم‌ها ساخته می‌شود و از سویی انبوهی سوژه در مشهد وجود دارد، اما، چون راه برای نگاه نو بسته است، سازندگان ترجیح می‌دهند قیدش را بزنند و دنبال دردسر نگردند. ساختارشکنی معقولانه و دلسوزانه در دیدگاه مسئولان تأثیرگذار و شکستن برخی قالب‌های سنتی کمک کننده خواهد بود.
همین نگاه سنتی است که باعث شده انبوهی از آثار مرتبط با امام رضا (ع)، تنها با ترکیباتی از کلمات خورشید، آفتاب و ... اجازه انتشار بیایند. نکته سوم عبور از مدیحه سرایی و رسیدن به سیره علمی و عملی امام است. عبارت «عالم آل محمد» در دهه کرامت امسال زیاد تکرار می‌شود. چه نمادی از عالم بودن امام هشتم در آثار نمایشی ما جز چند سکانس مناظره در سریال «ولایت عشق» وجود دارد؟ سریالی که ۲۵ سال از ساخت آن می‌گذرد. واقعا جای تأسف نیست که یک ربع قرن از ساخت این سریال می‌گذرد و ما هیچ اثری پیرامون زندگی امام رضا (ع) نساخته‌ایم؟
همین یک نمونه نشان می‌دهد ما نه تنها در امروزی کردن سوژه‌های زیارت بلکه در روایت تاریخ زندگی و زمانه آن امام هم مشکل اساسی داریم. نکته دیگر نگاه مقطعی و تقویمی به موضوع فرهنگی و هنری ساخت اثر درباره امام رضا (ع) است. برای شناساندن ظرفیت‌های متعدد رضوی به راهبردی طولانی با نتایج کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت نیازمندیم.
شاید برگزاری پویش‌ها و رویدادها، نتیجه ملموس کوتاه مدت مدیرپسندی داشته باشد، اما ساخت فیلم سینمایی و سریال تلویزیونی، زمان بر بوده و اگر هم بخواهد متفاوت باشد به تشکیل اتاق فکر و هزینه برای تولید محتوا نیاز دارد که این‌ها در گام‌های اول، مطلوب بولتن‌های درون سازمانی و میان نهادی و دلخواه برخی مسئولان نیست.
کار فرهنگی و هنری تأثیرگذار مثل کاشت و برداشت درخت گردو است و با نگاه کاشت لوبیا و ... فرق دارد. برای همین است که قیمت گردو هم چندین برابر لوبیاست! اگر همین چند نکته اصلاح شود، آن وقت با آزاد شدن ظرفیت‌های ساخت اثر پیرامون زیارت رضوی، اعداد و ارقام میلیونی زائران تنها در حد اعداد خیره کننده باقی نخواهد ماند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
